Khmer Dictionary: នាគ

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary

នាគ ( គុ.គុនសព្ទ, ន.នាមសព្ទ ) [នាក] ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ), បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
ប្រសើរ, ចម្បង, បរិសុទ្ធ ។ ព្រះសព្វញ្ញុពុទ្ធ, ព្រះបច្ចេកពុទ្ធ, ព្រះអរហន្តទាំងអស់ហៅថា នាគ ព្រោះលោកលះលែងធ្វើបាបដោយដាច់ខាតហើយ ។ អនាគាមិបុគ្គល ក៏ហៅថា នាគ ព្រោះលោកលែងអន្ទោលវិលត្រឡប់មកកើតក្នុងលោកនេះទៀតហើយ ។ អរិយបុគ្គលដែលបានសម្រេចស្រោតានិងសកិទាគា ក៏ហៅថា នាគ ព្រោះលោកខ្ពើមខ្លាចរអាចំពោះអំពើអាក្រក់ពិតប្រាកដហើយ ។ បុគ្គលជាបុថុជ្ជនណាមួយ ដែលកើតមានសេចក្ដីអៀនខ្មាស ខ្លាចបាបខំប្រឹងប្រព្រឹត្តចៀសចាកទុច្ចរិត ក៏ហៅថា នាគ ។ កុលបុត្រដែលមានសេចក្ដីធុញទ្រាន់ចំពោះការនៅគ្រប់គ្រងផ្ទះ មានចិត្តជ្រះថ្លាចូលទៅសូមផ្នួសបួសសំណាក់ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ក៏ហៅថា នាគ ព្រោះអ្នកនោះផ្គងគំនិតបម្រុងនឹងប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយធម៌សម្រាប់បព្វជិត ។ ដំរីដែលមានរូបរាងស័ក្តិសមប្រសើរក៏ហៅថា នាគ ។ ពស់ដែលមានអានុភាពចម្បង ក៏ហៅថា នាគ ។ ដើមខ្ទឹង, សំណ ក៏ហៅថា នាគ ។ល។
នាគរា ( ន.នាមសព្ទ ) [--គៈ--] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
អ្នកនគរទាំងឡាយ, ពួកអ្នកក្រុង, បណ្ដាជនអ្នកនៅទីក្នុងក្រុង ។
នាគរី ( ន.នាមសព្ទ ) [--គៈ--] ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
ស្រីអ្នកក្រុង; ស្រីអ្នកលេងឫកពាហ៊‌ឺហា ។
នាគា ( ន.នាមសព្ទ ) ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ), បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
(នាគ > នាគា) នាគទាំងឡាយ, ពួកនាគ (ព. កា.ពាក្យកាព្យ គឺពាក្យសម្រាប់ប្រើក្នុងកាព្យ) ។
នាគា ( ន.នាមសព្ទ )
ចម្រៀកឈើទាមដែលគេបោះដែកគោលភ្ជាប់នឹងក្ដារច្រើនបន្ទះឲ្យជាប់គ្នា : បោះនាគាក្ដារមឈូស ។ នាគា នេះ បា. មានអត្ថន័យថា “នាគទាំងឡាយ”, ដោយស្មានទៅ, ប្រហែលជាចាស់ទុំក្នុងសម័យបុរាណព្រេងនាយប្រៀបចម្រៀកឈើវែងៗ នេះថាដូចជាពស់សន្ធឹងខ្លួនស្ដូកៗនោះទេដឹង ? ដ្បិតមានពាក្យដែលប្រៀបប្រដូចទៅនឹងនាគឬពស់នោះក៏ក្រែលដែរ ដូចជា ផ្សិតពពារនាគរាជ, ដើមឆ្អឹងពស់ ជាដើម ។
នាគាធិបតី ( ន.នាមសព្ទ ) [--ប៉ៈដី ] ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ), បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
(--បតិ) ព្រះនាមលោកបាលមហារាជមួយអង្គ គឺព្រះបាទវិរូបក្ខ ជាអ្នកត្រួតត្រាខាងទិសបស្ចិម ជាអធិបតីលើអស់ពួកនាគ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) មហារាជ និង លោកបាល ទៀតផង) ។
នាគទណ្ឌ (ទន្ត) ( ន.នាមសព្ទ ) ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
ប្រដាប់សម្រាប់ពាក់ ឬព្យួរ អីវ៉ាន់មានសម្ពៀត តែគួរសរសេរនាគទន្ត ប្រែថា ភ្លុកដំរី ឬដៃកែវ សម្រាប់ដាក់ព្យួរ ខោ អាវ ឬសម្ពៀត ។
នាគទន្ត ( ន.នាមសព្ទ ) [នាគៈទ័ន] ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ), បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
ភ្លុកដំរី ។ ដៃកែវ (សម្រាប់ពាក់, ព្យួរអ្វីៗ) : ព្យួរអាវនឹងនាគទន្ត ។
នាគបាស ( ន.នាមសព្ទ ) [នាគៈបាស] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(នាគបាឝ) អន្ទាក់ជានាគ ឬនាគដែលជាអន្ទាក់, ជាចំណង (នាគដែលកើតដោយអំណាចឫទ្ធិផ្លែងសររបស់ឥន្ទ្រជិត; មាននិយាយក្នុងរឿងចម្បាំងរាមកេរ្តិ៍); ចំណងដែលគេចងទាក់ឆ្វាក់បែបដូចជាពស់ថ្លាន់រួតរួបព័ទ្ធរឹត ក៏អាចហៅថា នាគបាស បានដែរ (ដោយប្រៀបធៀប) ។
នាគប្រក់ ( ន.នាមសព្ទ ) [នាក--]
ព្រះពុទ្ធរូបមួយបែប មានរូបនាគរាជមួយពេនព័ទ្ធបើកពពារគ្របប្រក់ពីលើព្រះអង្គ; ធ្វើតាមរឿងតំណាលកាលដែលនាគរាជឈ្មោះមុចលិន្ទ មកសម្ដែងអាការគោរពព្រះអង្គពេញ ៧ថ្ងៃ ក្នុងខាងក្រោយបន្ទាប់ពេលដែលទ្រង់បានត្រាស់អស់ ៣៥ថ្ងៃរួចមកហើយ ។

1 2 Next >>

Headley's Khmer-English Dictionary

នាគ ( n ) [niek] - detail »
Naga (sacred serpent of Indian cosmology with a human face and a serpent's body), dragon
នាគ ( n ) [niek] - detail »
person who wishes to become a monk, candidate for ordination as a monk
នាគ ( n ) [niek] - detail »
young strong elephant
នាគ ( adj ) [niek] - detail »
to be charming, fascinating; seductive, alluring; pure, chaste; noble; high; lofty; strong
នាគ ( n ) [niek] - detail »
epithet of the Buddha
នាគរា ( n ) [niekeaʔrie] - detail »
townsperson, city-dweller
នាគរិក ( n ) [niekeaʔrɨk] - detail »
townsperson, city-dweller
នាគរី ( n ) [niekeaʔrii] - detail »
sophisticated girl, city girl
នាគា ( n ) [niekie] - detail »
(all of the) Nagas
នាគា ( n ) [niekie] - detail »
wooden bar linking two pieces of wood, wooden board nailed to two pieces of wood to join them

Next >>