Khmer Dictionary: ឋាន

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary

ឋាន ( ន.នាមសព្ទ ) ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(ស្ថាន) ទី, កន្លែង, តំបន់, ប្រទេស, ទីតាំង, ទីតម្កល់ ។ល។ : ឋានមនុស្ស, ឋានសួគ៌, ឋានព្រហ្ម; នៅឋានណា ? មកពីឋានណា ? ។ តួផ្ទៃរាបដែលលាបថ្នាំឆ្លាស់ពណ៌ : ឋានស, ឋានលឿង...។ តួផ្ទៃគ្រឿងរចនា ត្រង់ដែលរាប ដែលរលីង : ក្រោមក្បាច់ត្របកឈូក ត្រូវទុកឲ្យមានឋានទំហំ ៤ ឆ្នាប់ ។
ឋានន្តរ ( ន.នាមសព្ទ ) [ឋាន៉ន់-តៈ រ៉ៈ ឬ ឋាន៉ន់ - ដ ] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
លំដាប់នៃទី, មុខងារ, ងារ, ថ្នាក់ងារ, ថ្នាក់ស័ក្តិយស : លោកមានឋានន្តរជាអ្វី ? --ឋានន្តរជាអភិបាលស្រុក, ឋានន្តរជាព្រះចម្រើនសម្បត្តិ ។
ឋានន្តរសក្តិ ( ន.នាមសព្ទ ) [ឋាន៉ន់តៈ រ៉ៈ-ស័ក ] or ឋានន្តរ ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ), បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
(ស្ថានន្តរ + សក្តិ) អំណាចតាមមុខងារ, បណ្ដាស័ក្តិធំតូចតាមមុខងារ : អង្គុយតាមឋានន្តរស័ក្តិ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) សក្តិ ឬ ស័ក្តិ ផង) ។
ឋានបទ្ម ( ន.នាមសព្ទ ) [ឋាន៉ៈបត់ ] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(ឋាន + បទុម; ស្ថាន “ទី, ទីតម្កល់ + បទ្ម “ឈូក”) ពាក្យនេះខ្មែរយើងពីបុរាណ ប្រើជាឈ្មោះក្បាច់ត្របកឈូកផ្កាប់ផ្ងារ ដែលរចនាធ្វើជាជើង, ជាទ្រនាប់ ទ្រព្រះពុទ្ធរូបឬទេវរូប; ត្របកឈូកដែលសំយុងចុះមកក្រោម ហៅថា ឈូកផ្កាប់; ដែលផ្ងារឡើង ហៅថា ឈូកផ្ងារ; ទោះមានតែឈូកផ្កាប់ ឬមានតែឈូកផ្ងារក្ដី ឬក៏មានគ្រប់ទាំងផ្កាប់ទាំងផ្ងារក្ដី ហៅថា ឋានបទ្ម បានដូចគ្នា : ឋានបទ្មទ្រព្រះពុទ្ធរូប, ឋានបទ្មទេវរូប ។
ឋានប្បភេទ ( ន.នាមសព្ទ ) [ឋាន៉ាប់-ប៉ៈ ភេត ] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(ស្ថានប្រភេទ) សេចក្ដីផ្សេងនៃទី, នៃហេតុ, នៃដំណើរ; ការចែក, បំបែកហេតុឬដំណើរ រាប់ជាចំនួនប៉ុណ្ណេះប៉ុណ្ណោះ : ធម៌នេះមានឋានប្បភេទ ១០ យ៉ាង ។
ឋានភាព ( ន.នាមសព្ទ ) [ឋាន៉ៈភាប ]
ភាពនៃឋានៈ, ដំណើរទំនង, លក្ខណៈ, ជាន់ថ្នាក់ : ជននោះមានឋានភាពខ្ពង់ខ្ពស់, ឋានភាពនៃគ្រួសារ, ឋានភាពនៃជីវិត ។
ឋានសួគ៌ ( ន.នាមសព្ទ ) [ឋាន-សួ] ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
ស្ថានដែលបរិបូណ៌ដោយកាមគុណ ៥ មានរូបជាដើម, ទីដែលបរិបូណ៌ដោយសេចក្ដីសុខ, ច្រើនហៅ ឋានរបស់ទេវតាមាន ៦ ជាន់គឺ ឋានចាតុម្មហារាជិការ, តាវត្តិង្ស, យាមា, តុសិតា, និម្មានរតី និងឋានបរនិម្មិតវសវតី ។
ឋានានុក្រម ( ន.នាមសព្ទ ) [ឋា ន៉ា នុ ក្រំ ] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(ឋាន + អនុក្កម > ឋានានុក្កម; ស្ថាន + អនុក្រម > ស្ថានានុក្រម) លំដាប់ឬរបៀប នៃទី, នៃងារ, នៃមុខងារ, នៃស័ក្តិយស ។ ក្នុងកម្ពុជប្រទេសយើង ប្រើពាក្យនេះជាតំណែងនៃសមណស័ក្តិថ្នាក់តូចជាងទីរាជាគណៈ តាមលំដាប់ចុះមក : និមន្តព្រះភិក្ខុសង្ឃរាជាគណៈ ឋានានុក្រម ២០ រូបចម្រើនព្រះបរិត្ត ។
ឋានានុរូប ( គុ.គុនសព្ទ, ន.នាមសព្ទ ) [ឋាន៉ា- ] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(ស្ថានានុរូប) ដែលសមគួរតាមទី, តាមមុខងារ...; ដំណើរសមគួរល្មមតាមទី, តាមជាន់ថ្នាក់ : ប្រព្រឹត្តតាមឋានានុរូប, អង្គុយតាមឋានានុរូប, កាន់ការតាមឋានានុរូប ។
ឋានីយ ( ន.នាមសព្ទ ) [--នី ឬ --ណី ] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(ស្ថានីយ) ទីសម្រាប់សម្នាក់, ទីសំចត, ទីចត, ដំណាក់សម្រាប់ឈប់សម្រាក, សម្រាប់ដាក់រទេះជាដើម; ភូមិ, ស្រុក, ។ល។ : ឋានីយរទេះ, ឋានីយរថយន្ត, ឋានីយរទេះភ្លើង... (ច្រើនប្រើ ស្ថានីយ ជាង ឋានីយ) ។

1 2 Next >>

Headley's Khmer-English Dictionary

ឋាន ( n ) [tʰaan, tʰaanaʔ-] - detail »
place, location, spot, station; base (e.g. a military base or the base of a statue); region; country
ឋាន ( n ) [tʰaan, tʰaanaʔ-] - detail »
background (color or pattern)
ឋានន្តរ ( n ) [tʰaanɑndɑɑ, tʰaanɑntaʔraʔ] - detail »
title, rank, position, function, office, appointment (with title and designation of duties)
ឋានប្បភេទ ( n ) [tʰaanappaʔpʰeit] - detail »
part, section, element, division; composition
ឋានានុក្រម ( n ) [tʰaanaanuʔkrɑm] - detail »
rank, degree, grade, level; specif. an ecclesiastical rank
ឋានានុរូប ( adj ) [tʰaanaanuʔruup] - detail »
to be proper, appropriate.
ឋានានុរូប ( n ) [tʰaanaanuʔruup] - detail »
position (social or official); that which is proper or appropriate
ឋានីយ - detail »
See: ស្ថានីយ
ឋានៈ ( n ) [tʰaanaʔ] - detail »
grade, level, position, standing, status; duty; reason, motive, cause